محمدحسینی بهشتی

فقیه. تولد: 1307، اصفهان. شهادت: 7 تیر 1360، تهران. آیت‏الله سید محمدحسین بهشتى در محله‏ى لومبان اصفهان چشم به جهان گشود. پدربزرگ وى، آیت‏الله میر محمدصادق مدرس خاتون‏آبادى، از مراجع عصر خود بود. آیت‏الله بهشتى تحصیلات خود را تا سال دوم دبیرستان در اصفهان گذراند و سپس در سال 1325 به قم رفت. حدود شش ماه در قم بقیه سطح مكاسب و كفایه را تكمیل نمود و از اوایل سال 1326 به درس خارج فقه و اصول در محضر آیت‏الله محقق داماد وارد شد. از اساتید دیگر وى آیات عظام بروجردى، خوانسارى، كوه‏كمره‏اى و امام خمینى (ره) بودند. براى پیگیرى تحصیلات دانشگاهى، در سال 1327 با گرفتن دیپلم وارد دانشگاه معقول و منقول شد و تا سطح دكترى ادامه تحصیل داد. در فسلفه نیز پنج سال مستمر (1335 -1330) در درس علامه‏ى طباطبائى حضور یافت و علاوه بر بحث‏هاى اصول فسلفه و روش رئالیسم، اسفار و شفا را نیز فراگرفت. در همان سالها به سبب آشنایى با زبان انگلیسى به عنوان دبیر به تعلیم این زبان در دبیرستان‏ها پرداخت. در سال‏هاى 1329 و 1330 وارد عرصه‏ى فعالیت‏هاى سیاسى شد. تأسیس مدرسه‏ى منتظریه‏ى با همت آیت‏الله قدوسى و با نظارت ایشان از فعالیت‏هاى دیگرى بود كه از سال 1339 آغاز شد. از سال 1341 نیز در جریان‏هاى سیاسى حضور داشت. از جمله اقدامات وى همكارى در ایجاد «كانون دانش‏آموزان قم» بود كه بعدها آیت‏الله دكتر محمد مفتح مسئولیت آن را پذیرفت. در زمستان سال 1342 او را مجبور كردند كه از قم خارج شده و به تهران برود. با ورود به تهران با جمعیت‏هاى مؤتلفه‏ى اسلامى رابطه سازمان یافته‏اى داشت. در همین جمعیت‏ها بود كه به پیشنهاد شوراى مركزى، امام خمینى (ره) یك گروه چهار نفرى را به عنوان شوراى سیاسى و فقهى تعیین نمود كه یكى از آنها آیت‏الله بهشتى بود. بعدها برنامه تغییر كتاب‏هاى تعلمیات دینى مدارس در رأس فعالیت‏هاى آنها قرار گرفت. با دستگیرى اغلب رهبران سیاسى نظامى جمعیت‏هاى مؤتلفه، آیت‏الله بهشتى در اوایل سال 1344 براى راهنمایى مسلمانان آلمان، از ایران به آن كشور رفت و در هامبورگ مستقر شد. در آنجا زبان آلمانى را یاد گرفت. اما فعالیت وى فقط منحصر به آلمان نبود و كشورهاى آلمانى زبان (به ویژه اتریش) را نیز در برگرفت. آیت‏الله در این مدت در تشكیل اتحادیه‏ى انجمن‏هاى اسلامى دانشجویان در اروپا و نشریه «اسلام مكتب مبارز» همكارى كرد و از ایشان در این دوره، سخنرانیها و جزوات چندى به زبان‏هاى فارسى، انگلیسى، عربى و آلمانى باقى مانده است. یك دوره تفسیر قرآن از آغاز تا سوره نساء نیز حاصل همین ایام است. در سال 1349 به ایران بازگشت و با همكارى آیت‏الله مهدوى كنى، آیت‏الله موسوى اردبیلى و آیت‏الله محمد مفتح به تشكیل جامعه روحانیت مبارز نمود. در سال 1355 هسته‏هایى براى امور تشكیلاتى به وجود آمد و در سال 1356 روحانیت مبارز شكل گرفت. در كنار فعالیت‏هاى دیگرش، از همان سال بازگشت به ایران (1349) كار تحقیقاتى و علمى را آغاز كرد كه تا سالهاى انقلاب با همكارى آیت‏الله موسوى اردبیلى و دكتر محمد مفتح ادامه یافت و اهمیت این كار تحقیقاتى به حدى بود كه حتى در سال 1353 در برگه یادداشت كارهاى جارى، پنجاه درصد از وقت خویش را فقط به آن اختصاص داده‏اند و بقیه را به بیش از پانزده كار فرهنگى، تحقیقى و اجرائى دیگر. در سالهاى 1355 تا 1357 نیز، جلسه‏اى در روزهاى دوشنبه در منزل ایشان برقرار بود كه در آن با حضور چند تن از محققان و فارغ‏التحصیلان رشته‏ى اقتصاد، كتاب كاپیتال (سرمایه) كارل ماركس مورد بررسى قرار گرفت. با عزیمت امام خمینى (ره) به پاریس، آیت‏الله دكتر بهشتى به حضور ایشان رفت و هسته‏ى شوراى انقلاب تشكیل شد كه وى یكى از اعضاى آن بود. علاوه بر مقاله‏ها و سخنرانى‏ها، تألیفات وى به شرح زیر است: بانكدارى و قوانین مالى اسلام؛ عادت (ترجمه از انگلیسى)؛ قانون علیت در جامعه ما؛ نقش ایمان در زندگى انسان؛ كدام مسلك ؟؛ صداى اسلام در اروپا (به پنج زبان)؛ روحانیت در اسلام و در قرآن؛ یك قشر جدید در جامعه ما؛ حكومت در اسلام (حكومت از نظر اسلام) (1367)؛ نماز چیست؟ (1366)؛ اسلام و مكتب‏هاى معاصر؛ مباحث شناخت در اسلام (1369)؛ شناخت از دیدگاه قرآن؛ امر به معروف و نهى از منكر، آزادى از دیدگاه اسلام؛ مالكیت از نظر اسلام؛ تكامل از نظر اسلام؛ تخریب در اندیشه اسلامى؛ حقیقت و عرفان؛ اسلام دین واقع‏بین؛ قضاى اسلامى؛ اقتصاد اسلامى (فارسى و عربى، 1362)؛ توحید در قرآن؛ حج در قرآن (1365)؛ نقش قیامتى انقلاب اسلامى (مجموعه مقالات؛ با همكارى محمدجواد باهنر). از آثار دیگر ایشان كه چاپ نشده‏اند: ترجمه كامل تاریخ قرآن نولد؛ ترجمه بخشى از كتاب دانش منطق اثر هگل؛ تحقیق گسترده‏اى پیرامون وحى؛ تفسیر قرآن (نوار). ضمنا تعداد معدودى نوار از جلسات درس دكتر بهشتى با عنوان (فلسفه‏ى هگل) كه از سال 1355 براى طلاب آغاز كرد و نیز یادداشتهاى آن به جا مانده است. آیت‏الله دكتر بهشتى در بمب‏گذارى هفتم تیرماه 1360 در دفتر حزب جمهورى اسلامى به شهادت رسید. پیكرش در بهشت زهرا به خاك سپرده شد. استاد دكتر سید محمد حسینى بهشتى اصفهانى از افاضل دانشمندان و اكابر مدرسین و اساتید معاصر و مستخرجین با كمال حوزه علمیه قم است آقاى دكتر بهشتى در حدود 1345 قمرى در شهر اصفهان به دنیا آمده و پس از خواندن اولیات و قسمتى از سطوح را از مدرسین بزرگ حوزه فراگرفته و آنگاه به دروس خارج فقه واصول آیات عظام مرحوم آیت‏اللَّه بروجردى و آیت‏اللَّه محقق داماد و آیت‏اللَّه العظمى نایب‏الامام خمینى و آیت‏اللَّه العظمى آقاى شریعتمدارى حاضر و از دراسات آنان استفاده كامل نموده و معقول را هم از محضر علامه آیت‏اللَّه طباطبائى آموخته و در رشته‏هاى مختلف علمى عقلى و نقلى یكى از ستارگان درخشنده حوزه علمیه گردیده و چند سالى از طرف مراجع بزرگ براى ارشاد و وظائف روحى و دینى به آلمان مهاجرت و در آنجا رهبرى- مسلمین شیعى را نموده و خدمات چشمگیرى انجام داده تا در این چند ساله اخیر كه مراجعت به ایران و در تهران به تدریس و خدمات دینى پرداخته و هم براى تدریس و سخنرانى در دارالتبلیغ اسلامى قم به دعوت موسس بزرگوار آن حضرت آیت‏العظمى آقاى شریعتمدارى به قم آمده و ایفاء وظیفه نموده است. معظم‏له نیز از مجاهدین به نام و مبارزین عیه امپریالیسم و رژیم منفور طاغوتى است كه با تمام سخنرانیهایش مظالم و جرائم دولت را بیان و از اعمال ضد خلقى و مردمى و توحیدى آنان انتقاد نموده است. استاد بهشتى در انقلاب ایران و پیروزى آن سهم ویژه‏اى دارند و هم اكنون یكى از علماء دولت موقت جمهورى اسلام و از نزدیكان و همكاران جناب آقاى مهندس مهدى بازرگان نخست‏وزیر مى‏باشد سخنرانیها و اعلامیه‏هاى ایشان جالب و مجموع آن خود كتابى خواهد بود. آثار و تالیفات عدیده علمى دارند كه بعضى از آن مطبوع و برخى هم مخطوط مانده است از تالیفات مطبوع ایشان كتب زیر است. 1- خدا از دیدگاه قرآن كه در 27 شهریور 1352 برابر 25 شعبان 1393 ق به طبع رسیده است. 2- نماز چیست. 3- شناخت اسلام كه به اتفاق دو نفر از افاضل آقاى على آقاى گلزار غفورى- محمدجواد باهنر نوشته‏اند كتابهاى دیگرى كه متاسفانه نام آنها را یاد ندارم.

محمدحسینی بهشتی

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته